آموزه های از دعای عهد                                               تنظیم:استاد رضایی

دعای شریف عهد مانند بسیاری از دعاها ی رسیده از معصومین،با حمد و ستایش خداوند و به شمردن صفاتی چند در معرفی آن ذات یگانه آغاز می شود ،چرا که هدف از هر امر متعانی وعالی هدف ،چیزی جز توجه به خدای تعالی ودر نهایت شناخت در خور ودر شأن آن ذات نیست.

ازاین رو ،در آغاز این دعا تعبیرات عظیمی درباره ی ذات الهی به چشم می خوردکه توجه به آن بسیار ضروری است.چون این دعا درباره امام عصر (عج) وارد شده و مربوط به عهد و پیمان با آن حضرت است ،باید بنگریم که این اوصاف و تعبیرات در نسبت با  آن وجود مقدس چه معنا ومفهومی پیدا می کند و منظور از آنها چیست.

اینک شرح نخستین عبارت از دعای عهد.

اللهم رب النور العظیم.

خداوندا :ای پروردگار نور بزرگ.

در اینکه منظور از «نور بزرگ» چیست ،اختلافاتی بین شارحین این دعا به چشم می خورد. بعضی مفهوم آن را به نور وجود مقدس پیامبر اکرم(ص) تطبیق کرده اند چون در عالم هستی ودر بین تمام خلائق وجودی  عظیم تر ازوجود ایشان نبوده ونیست ،عده ای دیگر، آن را نور عرش قدرت و عظمت الهی گرفته اند و گروه سوم ،مطلق نور خداوند را که روشن کننده تمام عوالم است ،منظور دانسته اند .

اما با توجه به اینکه دعای عهد،دعای عهد  با امام عصر (عج)است، مناسب است که بگوییم: نور عظیم ،نور وجود حضرت صاحب الزمان است که در این اعصار و ازمنه ،روشن تر و تابان تر ازآن در عالم ،نوری نیست و هر نور و وجود دیگری ،مرهون وجود او می باشد. زیرا اگر امام (عج)نبود ،هیچ فیضی از سوی خداوند به موجودات ایصال نمی شد و هستی در تاریکی مطلق و عدم فرو می افتاد .

نکته ی دیگر اینکه ،در این فقره از دعا ،گفته شده که خداوند ،پروردگار این نور عظیم است. باید دید ،پروردگار بودن خداوند،درباره این نور عظیم ،یعنی درباره وجود مقدس امام عصر (عج)به چه معناست .

ارباب لغت ،در اینکه «رب» با توجه به ریشه لغوی آن چیست ،نظرات مختلف دارند .عده ای مانند راغب اصفهانی در «المفردات»آن را بر گرفته از «ربی »به معنای تربیت کردن می دانند ،اما عده ای دیگر ،می گویند از «ربوة» به معنای   رشد ونمو وعُلُو ، اخذ شده است . به هر حال ، در ترجمهء «رب» هم می توان تربیت کننده گفت وهم پرورش دهنده . یعنی خداوند، آن نور عظیم را تربیت می کند ومی پرورد ومراد از این تربیت وپرورش یا این است که حضرت حق ، آن به آن ، ولحظه به لحظه ، بر روشنی ومقام ومرتبه بالای امام  عصر (عج) می افزاید واو را در مسیر حرکت به سوی کمال مطلق ، عروج می دهد ،  همچنان که طبق روایات ، خداوند در هر روز وشب جمعه ، بر علوم وعلو مرتبه ء ائمه علیهم السلام می افزاید ، آنگونه که حدّوحصری بر آن متصور نیست (بحارالنوار ج26،ص89) ؛ با اینکه منظور شهرت دادن وظاهر کردن کمالات وجودی آن حضرت باشد، در هر وقت وساعت . این معنای دوم در عصر حاضر، نیز به خوب روشن است ومی بینیم که هر روز علاقه واشتیاق مسلمانان به وجود نازنین امام زمان (عج) رو به گسترش دارد وکسان بیشتری شیفتگی دیدار آن حضرت وآرزومندی حضور در رکاب وی را در سر وجان می پرورند واز طرف دیگر دشمنان اسلام وبه خصوص دشمنان کینه توز تشیع ،روز به روز باورشان به وجود امامی که در آخر زمان ظهورمی کند وبنیان ستمکاران ونابخردان عالم را بر هم می ریزد بیشتر می گردد وبه قدرت وعظمت او، وافق تر می شوند..

تذکر : در تنظیم وتهیه مطالب این نوشته ،از کتاب «شرح دعای عهد» نگاشته عالم جلیل القدر ، میرزا محمد بن محمد حسن بن ملا علی هرندی ، از عالمان قرن سیزدهم ،فراوان سود برده ام و....